اختلالات خواب

ما بر آنیم تا شما را با اختلالات خواب و روشهای مقابله با آن آشنا کنیم

۵ مطلب با موضوع «بیماری ها و اختلالات خواب :: بی خوابی» ثبت شده است

میزان خواب مورد نیاز بدن شما چقدر است؟

آیا در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی می کنید؟ بی حوصله اید؟ آیا به اندازه ی کافی می خوابید؟

خواب کافی یکی ضرورت زندگیست. خواب ناکافی عملکرد مغز را با اختلال مواجه می سازد. محرومیت از خواب کافی بر روی تمرکز ، یادگیری ،کیفیت زندگی و کار،  بروز خطا و حادثه ، سلامت جسمی و روحی تاثیر منفی می گذارد.

اگر می خواهید میزان خواب مورد نیاز بدن خود را محاسبه نمایید به روش ریر اقدام کنید (افراد شاغل این کار را در ایام تعطیل انجام دهند و یا از محل کار خود برای تاخیر احتمالی اجازه بگیرند:


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
دکتر خسرو صادق نیت

اثر و اهمیت خواب رویا چیست؟

  • کاهش یا حذف خواب رویا باعث کاهش احساس سر حالی صبحگاهی می شود.
  • خواب رویا نقش ویژه برحافظه و قدرت تمرکزدر طی روز دارد.
  • در خواب رویا عضلات بدن حالت فلج پیدا کرده و شل تر از دیگر مراحل خواب است.
  • در برخی بیماری ها که حالت فلجی عضلات در خواب رویا رخ نمی دهد،فرد حین خواب حرکات غیر طبیعی ازخود نشان می دهد.


یافته ها و مطالب بیشتر را در کانال تلگرام sleepandhealth@ بخوانید.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
دکتر خسرو صادق نیت

اختلال حرکات دوره ای اندام


اختلال حرکات دوره ای اندام

Periodic Limb Movement Disorder) - PLMS - PLMD )‌

 

این بیماری با اسپاسم یا پرش مکرر پاها درخواب همراه بوده وتنها اختلال حرکتی است که فقط درهنگام خواب روی می دهد، به همین علت گاهی اختلال حرکت دوره ای اندام در طی خواب ( PLMS ) نیز نامیده می شود.

 

این بیماری به این علت که باعث افت کیفیت خواب شده و خواب آلودگی افراطی در طی روز را به دنبال دارد به عنوان یکی از اختلالات خواب محسوب می شود. PLMS    ممکن است با دیگر اختلالات خواب همراه باشد. اغلب این بیماری با سندرم پای بیقرار ( RLS ) مرتبط دانسته می شود ولی باید توجه داشت که این دو بیماری ، 2 اختلال مجزا از یکدیگر محسوب می شوند. سندرم پای بیقرار اختلالی است که درآن احساسات ناخوشایندی در پاها (و گاه بازوها ) ایجاد شده و تمایل و اصرار غیرقابل کنترلی برای حرکت دادن پاها به جهت تسکین این ناراحتی درفرد به وجود می آید. حداقل 80% ‌از افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار ‌از PLMS ‌ نیز رنج می برند ولی برعکس این موضوع درست نیست.

PLMD  می تواند در هر سنی ایجاد شود ولی مشابه اکثر اختلالات خواب ، این بیماری نیز در افراد میانسال و سالمند شیوع بیشتری دارد.

 

عوامل ایجاد کننده

این بیماری به 2 نوع ثانویه و اولیه تقسیم بندی می شود. نوع ثانویه این بیماری تحت تاثیر یک مشکل بالینی دیگر در فرد ایجاد می شود. درحالی که که نوع اولیه آن، بدون هیچ علت مشخصی فرد را مبتلا می کند. گاهی ناهنجاری هایی که سبب اختلال در تنظیمات مسیر عصبی از مغز تا اندام ها می شوند را به عنوان عوامل ایجاد کننده ی این بیماری می شناسند ولی طبیعت و ماهیت این ناهنجاری ها ناشناخته باقی مانده است .

بیماری های زمینه ای ایجاد کننده ی PLMD ثانویه شامل موارد زیر می باشند، ‌بسیاری از این بیماری ها باعث ایجاد RLS نیز می شوند.

- دیابت قندی

- تومورهای طناب نخاعی

- کمبود آهن

- آنمی

- نارکولپسی

- اورمی ( uremia ) – تجمع مواد زاید در خون به علت عملکرد ضعیف کلیه

 

نشانه ها

شایع ترین نشانه ای که توسط افراد مبتلا به PLMS گزارش می شود،‌ حرکات اندام ها نیست بلکه خواب ضعیف شبانه و خواب آلودگی افراطی در طی روز است. بسیاری از افراد مبتلا به PLMD  از حرکات پاهای خود آگاه نیستند . این حرکات ممکن است در یک یا هر دو پا دیده شوند. در این حرکات به طور معمول مفاصل زانو، ‌مچ پا و انگشت بزرگ پا خم می شوند. این حرکات از فرم آهسته تا شدید متغیر بوده و در فواصل 10 تا 60 ثانیه تکرار می شوند و در حدود 2 ثانیه به طول می انجامند.

 

تشخیص

همان طور که ذکر شد معمولا افراد مبتلا به PLMS از حرکات پاهای خود آگاه نیستند و شایع ترین نشانه ای که توسط آنها گزارش می شود خواب ضعیف شبانه و خواب آلودگی افراطی در طی روز است که در بسیاری از اختلالات دیگر خواب نیز دیده می شود. در معاینه توسط پزشک، ‌آزمایش های گوناگونی شامل تست های خونی ( شمارش سلول های خونی ،‌میزان هموگلوبین ،‌آهن ، هورمون های تیروئیدی ) و تست ادرار تجویز می شوند تا بیماری های  زمینه ای ایجاد کننده ی PLMD  مثل آنمی را تشخیص دهند. PSG (پلی سومنوگرافی) تنها روش تشخیص قطعی است که ثابت می کند یک فرد مبتلا به PLMS است یا خیر. در این تست حرکت پاهای فرد در هنگام خواب ضبط و ثبت شده و ابتلا یا عدم ابتلای فرد به PLMS مشخص می شود.

 

درمان

راهکارهای درمانی موجود باعث درمان منشا بیماری نمی شوند و لیکن عوارض بیماری را کاهش می دهند.

داورهایی که برای درمان PLMS تجویز می شوند باعث کاهش حرکات پاها شده و یا به فرد کمک می کنند که با وجود حرکات پاهایش به خواب رود. لازم به ذکر است که بسیاری از داروهایی که برای درمان PLMS مورد استفاده قرار می گیرند، ‌به منظور درمان RLS نیز تجویز می شوند.

ازجمله این داروها می توان بنزودیازپین ها، ‌داروهای دوپامینرژیک، داروهای ضد تشنج و آگونیست های GABA را نام برد .

-         بنزودیازپین ها، این داروها باعث سرکوب انقباضات عضلانی می شوند. همچنین مسکن بوده و به شما کمک می کنند با وجود حرکات پاهایتان به خواب روید. تاثیر کلونازپام درکاهش تعداد حرکات دوره ای اندام درطی خواب تایید شده است . این دارو یکی از متداولترین داروها برای درمان PLMS است.

-         داروهای دوپامینرژیک، این داروها باعث افزایش یک انتقال دهنده ی عصبی به نام دوپامین می شوند که در تنظیمات حرکات عضلانی نقش بارزی را برعهده دارد. این داروها در بعضی از افراد باعث بهبود وضعیت بیماری می شوند ولی در بعضی دیگر تاثیر خاصی ندارند. Levedopa     و Sinemet ازجمله این داروها می باشند.

-         داروهای ضدتشنج، این داروها باعث کاهش انقباضات عضلانی دربعضی از افراد می شوند. Gabapentin از این خانواده است.

-         آگونیست های GABA ،‌ این داروها از ترشح انتقال دهنده عصبی مسئول تحریک انقباضات عضلانی جلوگیری می کنند. از این خانواده، می توان Baclofen را نام برد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
دکتر خسرو صادق نیت

Jet lag


 

Jet lag

 

در گذشته که وسایل حمل و نقل سریع اختراع نشده بودند مسافرت ها به کندی صورت می گرفت و افراد برای رسیدن به مقصد مدت زمان زیادی را در راه ها می گذراندند. با پیشرفت وسایل حمل و نقل بر سرعت این وسایل افزوده شد و بالطبع زمانی که صرف مسافرت ها می شد کاهش یافت. با ظهور هواپیماهای جت و پرسرعت این کاهش زمانی به اوج خود رسید و حالا دیگر افراد می توانستند مسافت های طولانی را در مدت کوتاهی طی کنند. این تغییر سریع موقعیت مکانی برای بدن انسان زیاد خوشایند نبود و موجب ظهور اختلالی در ریتم های شبانه روزی بدن شد که امروزه این اختلال را به  نام Jet Lag می شناسیم.

Jet Lag   اصطلاحی است جهت توصیف نشانه هایی که از اختلاف بین ساعت درونی و محیط خارج هنگامی که یک شخص چندین منطقه زمانی را به سرعت طی می کند، ‌ناشی می شود. این حالت در مسافرت هایی که با وجود مسافت زیاد در مدت زمان کوتاهی انجام می شوند، ‌دیده می شود مانند مسافرت طولانی با هواپیما. درچنین شرایطی ریتم های فیزیولوژیک بدن که ذاتا با سیکل های شبانه روزی منطبق می باشند برای هماهنگی با ساعت منطقه جدید ناچارند که مجددا تنظیم شوند. به طور کلی Jet lag درمسافرت های به سمت شرق به صورت شایع تر و با شدت بیشتر نسبت به زمانی که مسافران به سمت غرب حرکت می کنند، ‌دیده می شود.

 

نشانه ها

 نشانه های Jet lag موقتی و گذرا بوده و شامل موارد زیر می باشند:

1-کاهش هوشیاری و خواب آلودگی افراطی در طی روز

2- افت عملکرد روزانه

3- احساس کسالت و بی حالی

4- ناراحتی های معده

5-  اختلال در سیکل های قاعدگی در زنانی که اغلب در سفرند.

6- بیخوابی، افرادی که به سمت شرق مسافرت می کنند علائمی مشابه سندرم فاز خواب تاخیری نشان می دهند بدین صورت که شب ها دیرهنگام به خواب می روند و صبح ها نیز دیر ازخواب بیدار می شوند. افرادی که به سمت غرب مسافرت می کنند علائمی مشابه سندرم فاز خواب زودرس نشان می دهند بدین صورت که در اوائل شب به خواب می روند و صبح ها نیز قبل از سحر از خواب بیدار می شوند.

 

درمان

اجرای توصیه های زیر می تواند در کاهش علائم Jet lag موثر باشد.

-         قبل از مسافرت برنامه زمانی معقولی برای خوابیدن داشته باشید. بعضی از افراد فکر می کنند که اگر قبل از مسافرت به میزان کمتری بخوابند و به این طریق موجب خستگی فیزیکی و روحی خود شوند، ‌در روزهای بعد از مسافرت خواب راحت تری خواهند داشت. توصیه می کنیم از انجام دادن این کار بپرهیزید زیرا ممکن است باعث ایجاد بیخوابی درشما شود.

-         اگر قرار است به سمت شرق مسافرت کنید چندین روز قبل از سفر شب ها زودتر به رختخواب روید. در مقابل اگر قرار است به سمت غرب مسافرت کنید، چندین روز قبل از سفر دیرتر به رختخواب روید.

-         مایعات زیاد بنوشید ولی از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.

-         اگر به طور منظم ورزش می کنید در مقصد نیز این کار را ادامه دهید، ‌از ورزش کردن در اواخر روز خودداری کنید زیرا ممکن است باعث بیخوابی شما در شب شود.

-         درچند روز اول پس از رسیدن به مقصد مدت بیشتری بیرون از منزل باشید و به انجام فعالیت های کاری خود بپردازید.

-         غذاهای کم کالری در صبح و پرکالری در شب بخورید. صبح ها یک صبحانه پرپروتئین سبب افزایش سطح هورمون هایی می شود که در نهایت سبب افزایش هوشیاری می شوند. شب ها نیز یک شام پرکربوهیدرات سبب افزایش سطح هورمون های موثر در ایجاد خواب می شوند.

-         اگر در مقصد سفرتان قصد انجام یک کار مهم و یا یک قرار ملاقات مهم دارید، سعی کنید چندین روز زودتر مسافرت نمایید تا بدن شما خودش را با شرایط جدید وفق دهد. در مسابقات ورزشی که آمادگی بدنی از اهمیت زیادی برخوردار است این کار ارزش زیادی دارد. در مسابقات قهرمانی توصیه می شود حداقل 2-3 هفته زودتر در محل مسابقات اردو زده شود ( خصوصا کشورهای غربی خیلی دور مثل امریکا و یا کشورهای شرقی مانند چین و ژاپن).

-         مصرف ملاتونین می تواند درکاهش اثرات سوء Jet lag موثر واقع شود. 5-3 میلی گرم از ملاتونین را چندین روز قبل و بعد از مسافرت درهنگام خوابیدن مصرف کنید

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
دکتر خسرو صادق نیت

بی خوابی


بی خوابی 

 

 

بی خوابی یکی از شایع ترین اختلالات خواب است و کمتر کسی را می توان یافت که تجربه هرچند زودگذری از آن را نداشته باشد. آنچه افراد مبتلا به بی خوابی را دچار نگرانی و در بسیاری اوقات استیصال می کند تداوم و مزمن شدن بی خوابی است. همچنین بیماران از اثرات بی خوابی برکیفیت بیداری و توانایی فعالیت خود طی روز و حتی سلامت جسمی و روحی فرد. اما قبل از هر چیز  دو نکته را باید روشن کرد. اول تعریف بی خوابی و دوم نیاز به خواب. اگر بخواهیم بی خوابی را تعریف کرده و همه ی جوانب آن را توضیح دهیم لازم است انواع بی خوابی را بشناسیم.

وقتی از بی خوابی صحبت می کنیم، اغلب به یاد تاخیر در شروع خواب می افتیم. اینکه به رختخواب می رویم اما هرچه سعی می کنیم خوابمان نمی رود و افکار مزاحم مانع شروع خوابمان می شود.اما بی خوابی اشکال و انواع دیگری هم دارد، نوع دیگر بی خوابی، اختلال در تداوم خواب است، در این نوع بی خوابی، بیمار مکررا"  از خواب بیدار می شود و بسیاری از افراد، در به خواب رفتن مجدد هم با مشکل مواجه می شوند. نوع دیگر بی خوابی زود بیدار شدن از خواب است. به عنوان مثال فردی که بطور معمول ساعت 6  صبح از خواب بیدار می شود، مدتی است که بجای ساعت 6 ، ساعت 3 صبح از خواب بیدار می شود و این در حالی است که احساس می کند، نیاز خوابش تامین نشده و هرچه سعی می کند نمی تواند بیشتر بخوابد. این حالت در افراد افسرده همچنین به دنبال مسافرت به غرب جهان(امریکای شمالی یا جنوبی) رخ می دهد. در نوع دیگر بی خوابی فرد 8 ساعت خواب معمول خود را دارد ولیکن وقتی بیدار می شود احساس سرحالی و شادابی نمی کند.

 لذا همانطور که توضیح داده شد بی خوابی موضوعی ساده و یک بعدی نیست و انواع مختلفی دارد که افراد مختلف می توانند به یکی از انواع بی خوابی دچار شود و یا در یک زمان، به چند نوع از انواع بی خوابی دچار شوند. مثلاً هم در شروع خواب مشکل داشته باشند و هم مکرراً از خواب بیدار شوند.مسلمآ درمان این بیماران سخت تر خواهد بود. بهرحال درمان بی خوابی، خوردن قرص های خواب آور نیست. این کار نه تنها مشکل بیمار را حل نمی کند، بلکه درمان علت اصلی بی خوابی را نیز به تاخیر می اندازد . از آنجا که بسیاری از این داروهای خواب آور پس از مدتی اثر خواب آوریشان از بین می رود ، لذا این بیماران مجبور می شوند داروی بیشتری مصرف کنند و از طرف دیگر چون علت اصلی بی خوابی در بسیاری از اوقات پیدا نمی شود،لذا علت اصلی بدون درمان باقی مانده و مشکل بیمار همچنان به قوت خود باقی می ماند. وابستگی به این داروهای خواب آور از یک طرف و عدم درمان علت اصلی بی خوابی و مزمن شدن آن از طرف دیگر باعث می شود تا درمان بی خوابی بسیار مشکل تر و پیچیده تر از مراحل اولیه بیماری شود. بنابراین توصیه اکید می شود مبتلایان به بی خوابی، در مراحل اول بی خوابی برای درمان مراجعه کنند تا با سهولت بیشتر و سریع تر درمان شوند. مسلماً درمان بی خوابی باید براساس علت آن انجام شود. متاسفانه بسیاری از بیماران خودسرانه و به توصیه دوستان و آشنایان، از داروهایی که معمولاً عارضه ی آنها خواب آلودگی است، استفاده می کنند. این اقدام باعث می شود بی خوابی آنها برای ماهها و حتی سالها درمان اساسی نشود. به عنوان مثال بسیاری از مبتلایان به بی خوابی ، از داروهای آنتی هیستامین به عنوان خواب آور استفاده می کنند، در صورتیکه این داروها برای درمان آلرژی و  حساسیت های فصلی استفاده می شوند و خواب آوری برای این گروه از داروها، یک عارضه و اثر سوء محسوب می شود . سالهاست که داروسازان تلاش می کنند تا آنتی هیستامینی تولید کنند که اثر خواب آوری کمتری داشته باشد. حال، برخی از بیماران این داروها را به عنوان داروی خواب آور استفاده می کنند که اقدامی کاملاً اشتباه است .

اما برای درمان صحیح بی خوابی ابتدا باید علت بی خوابی را شناخت و به درمان آن پرداخت .مهمترین علل بی خوابی را بدین ترتیب می توان طبقه بندی نمود:

1 - عوامل محیطی مثل سرو صدا: مسلماً سر و صدای زیاد در اتاق خواب یکی از علل مهم بی خوابی و بخصوص بیدار شدن های مکرر است. افرادی که در آپارتمانهای  پر ازدحام زندگی می کنند و دیوار و سقف های آپارتمان ها خاصیت عایق بودن صدا را ندارند، مشکل سر و صدا می تواند به تنهایی مانع خواب راحت افراد شوند، بخصوص افرادی که خواب سبک تری دارند. از دیگر عوامل محیطی می توان به گرما یا سرمای زیاد اشاره کرد که هر کدام به تنهایی می توانند مانع خواب فرد شده و یا آنکه ، فرد را از خواب بیدار کنند. از دیگر عوامل مهم محیطی می توان به نور اشاره نمود. نور محیط می تواند مانع خواب فرد شود. هر چه میزان نور اتاق بیشتر باشد احتمال آنکه فرد خواب راحتی داشته باشد کمتر می شود.

2- عوامل روحی روانی : عوامل روحی روانی بخصوص ابتلا به بیماریهای خلقی از جمله افسردگی می تواند خواب فرد را به شدت مختل کند. درمان بی خوابی این افراد در صورتی اساسی خواهد بود که در ابتدا افسردگی آنها درمان شود. 

3- استرس: استرس های طی روز بخصوص استرس های شغلی می تواند باعث بی خوابی فرد شود. توصیه می شود به ویژه 3-2 ساعت قبل از خواب محیط آرامی را فراهم آورد و حتی از بحث وجدل دوری جست. در صورتیکه احتمال می دهید صحبت با کسی به جدل و بگو مگوهای استرس زا ختم می شود آنرا به زمانی موکول کنیدکه با ساعت خواب شما فاصله داشته باشد. 

4 - مشکلات جسمی و ابتلا به بیماریها : معمولاً ابتلا به بیماری بخصوص بیماریهای عفونی نیاز به خواب ما را افزایش می دهند ولی ابتلا به برخی از بیماریها نیز می تواند خواب ما را مختل سازد. ابتلا به بیماریهای اسکلتی -عضلانی که معمولاً با درد همراه است، می تواند مانع خواب ما شود. کمردرد، درد در زانو و درد اندام فوقانی بخصوص شانه و مچ دست از جمله ی این موارد می باشند. سردرد به علت های مختلف، ناراحتی های گوارشی و درد معده ، ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و درد در قفسه سینه ، بیماریهای ریوی بخصوص ابتلا به  بیماریهایی مثل آسم که همراه با سرفه های مکرر هستند ، ابتلا به دیابت و یا بزرگی پروستات که افراد مبتلا، به علت دفع ادرار مجبورند بارها از خواب بیدار شوند، همگی از عللی هستند که می توانند خواب افراد را مختل کنند. از طرف دیگر مصرف بسیاری از داروها نیز خود می تواند مانع خواب افراد شوند، مانند داروهای ضد فشار خون ، برخی داروهای اعصاب و روان و برخی داروهای قلب و عروق بخصوص اگر این داروها شب هنگام و قبل از خواب مصرف شوند .

5- عواملی که سیکل خواب و بیداری طبیعی بدن را بر هم می زنند: شایعترین و مهمترین عامل در این گروه ، شب کاری است . یکی از مهمترین و شایع ترین شکایات شب کاران بی خوابی است.بسیاری از شب کاران به علت مشکلات ناشی از شب کاری بخصوص به علت  بی خوابی شبهای بعد از شیفت کاریشان، مجبور به ترک کار خود می شوند ، چرا که بدن آنها نمی تواند تغییر ساعت خواب را تحمل کند . در بسیاری از مشاغل افراد مجبورند که شب تا صبح را بیدار بمانند همچون پرستاران ، پزشکان ، نگهبانان ، پرسنل اورژانس ، آتش نشانی و خلبانان ، رانندگان و ...

مطالعات نشان داده است که بیش از 20% شاغلین مجبور به نوبت کاری و شب کاری هستند و بیش از 60% این افراد دچار مشکلات خواب بخصوص بی خوابی می شوند که در صورت عدم پیشگیری و یا درمان، هم سلامتشان به مخاطره می افتد و هم در فعالیت ها و وظایف شغلیشان دچار خطا و حوادث بیشتری می شوند. این افراد می بایست در اولین فرصت به متخصصین طب کار جهت تنظیم برنامه های کاری خود مراجعه کنند.

همچنین کسانی که به غرب یا شرق دنیا مسافرت می کنند نیز موقع خواب و بیداری خود ، دچار مشکل می شوند . علت آن است که ساعت داخلی بدن آنها طبق روال قبلی خواب آلوده می شود و یا از خواب بیدار می شود در حالی که مکان جدید، ساعت خواب و بیداری دیگری را طلب می کند.هرچه مسافت طی شده بیشتر باشد مشکل این افراد نیز شدیدترخواهد بود . این افراد  اگر برای مشکل خود فکری نکنند ممکن است تا چند هفته، در خواب و بیداری خود مشکل پیدا کنند . مصرف ملاتونین طبق دستور پزشک یکی از درمانهای خوب برای رفع مشکل بی خوابی این افراد خواهد بود . این اختلال را jet lag می نامند چرا که به دنبال اختراع موتور جت و مسافرتهای هوایی این اختلال بروز پیدا کرد.

با توجه به علل فوق الذکر می توان به راحتی قبول کرد که درمان  بی خوابی مصرف قرص های خواب آور نخواهد بود. بخصوص اگر بدانیم اکثر قرص هایی که افراد به عنوان قرص خواب آور می شناسند، اثر اصلیشان خواب آوری نیست ،از مصرف این داروها اجتناب خواهیم کرد.

از جمله داروهایی که به اشتباه به عنوان خواب آور مصرف می شوند می توان به  آنتی هیستامین ها، برخی داروهای ضد تشنج و برخی آرام بخش ها اشاره کرد . لذا اگر بخواهیم یک درمان را برای همه مبتلایان به بی خوابی توصیه کنیم قطعاً توصیه به رعایت بهداشت خواب می باشد و  اگر بخواهیم از یک کار افراد را بر حذر داریم،عدم مصرف خودسرانه ی داروهای خواب آور خواهد بود.

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
دکتر خسرو صادق نیت