مصاحبه با دکتر صادق نیت در رابطه با اهمیت  و نقش خواب  در موفقیت تحصیلی  دانش آموزان:

 

« خواب خوب متضمن حافظه مطلوب برای حفظ آموخته های دانش آموز طی روز می باشد و در صورتی که دانش آموز خواب آلوده باشد مسلما در آموزش موفق نخواهد بود . حافظه مناسب، که لازمه ی  کسب موفقیت در دروس سال های دانش اندوزی است ، وابسته به خواب است.»    نیاز به خواب به سن ، میزان فعالیت جسمی و فکری و  وضعیت سلامتی دانش آموزان بستگی دارد. هرانسان بالغ به حدود 8 ساعت خواب با کیفیت نیازمند است . ولیکن این 8 ساعت  برای کودکان به خصوص در سنین نوجوانی (دوران بلوغ) نیاز به خواب  افزایش می یابد.

دانش آموزان با ورود به دوران بلوغ نیاز به خوابشان افزایش  می یابد.  ازدیاد  خواب آن ها ناشی از علل مختلف  از  جمله تغییرات هورمونی است و خواب کافی برای رشد مناسب آنان ضروری خواهد بود. دراین سنین خواب آنها یکی دو ساعت افزایش خواهد داشت یعنی بین 9 تا 10 ساعت خواب، که بهترین زمان این استراحت نیز شب هنگام است. خواب طی روز ، ارزش خواب شامگاهی را نداشته و کیفیت آن را نیز دارا نخواهد بود.

مراحل سه گانه خواب

خواب با کیفیت  از زمان آغاز تا پایان پروسه زمانی هشت ساعته خود پنج دوره یا سیکل یک و نیم ساعته را طی می کند. هر کدام از این دوره ها شامل  سه مرحله خواب سنگین ،رویا و خواب سبک است . یک خواب خوب باید شامل  25 درصد خواب سنگین، حدود  25 درصد خواب رویا باشد و 50 درصد ما بقی خواب خواب نیمه سبک است و البته  درصد کمی نیز از این زمان  را خواب سبک  به خود اختصاص می دهد.

« نوجوانان و جوانان امروزی  علاقه زیادی به بیداری های شبانه و خواب بیشتر در صبح دارند که در فصل تابستان و با شروع تعطیلات تابستانی فضا مناسب برای رسیدن به موقعیت دلخواه آنان میسرتر شده و  بدین ترتیب دچار بهم ریختگی ساعت خوابی می شوند که والدین باید با نزدیک شدن به فصل پاییز و بازگشایی دوباره مدارس توجه خاص و ویژه ای به سامان دادن به زمان بندی بهم ریخته خواب فرزند خود انجام دهند تا کم خوابی موجب کاهش کیفیت یادگیری و ضعف راندمان درسی آنان نشود»

رئیس کلینیک خواب بهارلو با بیان این توضیحات و تاکید براینکه بهتر است حتی درفصل تعطیلات نیز ساعت خواب از نظم خارج نشود زیرا بهمریختگی خواب آسان  است و سامان بخشیدن به آن سخت . وی  افزود: تنظیم خواب فرزند بستگی به زمان بندی  مورد نیاز برای برخواستن صبحگاهی ،مصرف صبحانه مناسب و رسیدن به موقع به مدرسه دارد که با محاسبه ی این مدت ، والدین باید ساعت  به رختخواب رفتن فرزند را مشخص کنند تا حداقل هشت ساعت نیاز خواب وی دچار اختلال نشود.


هدایت برای استراحت

برای اینکه  دانش آموزان چه در سن دبستان چه درسنین بالاتر به موقع ساعت استراحت شبانه خود را آغاز کنند باید به نکاتی ساده ولی بسیار مهم  توجه داشت. رئیس بیمارستان بهارلو درتوضیح این نکات گفت: درمرحله اول باید توجه داشت یک ساعت مانده به زمان خواب ، باید فرزند را از ، فعالیت های هیجانی از جمله  بازی رایانه ای ، فیلم های پرهیچان ، فعالیت ورزشی منع کرد و شرایطی برای  آرامش جسمی و روحی را  برای  وی فراهم کرد. یکی از بهترین راه حل ها این است که کودک را به مطالعه شبانه  تشویق کرد البته کتب غیر درسی و امثال آن  تا  شرایط جسمی او آماده ی خوابیدن شود. البته فضای خانه نیز باید دراین زمان هماهنگ بوده وآرامش بیشتری داشته باشد.

مرحله دوم تغذیه مناسب است ، دانش آموزان  باید شام سبک صرف کنند و از خوردن چای ، قهوه ،ترکیبات حاوی کاکائوو نوشابه دو تا سه ساعت قبل از خواب  دوری کند.

باید توجه داشت بدن هر  فرد تا دو  سه روز کم خوابی مختصر را می تواند تحمل کند ولی بعد از آن شرایط روحی و جسمی وی بهم می ریزد و  دچار علائم ناشی از کم حوابی و در نتیجه  آشفتگی در رفتار ، یادگیری و کیفیت حافظه وی  می شود. دراین شرایط امکان دارد فرزندی که عادت به خواب عصر ندارد ناگزیر از  خواب عصرگاهی شود. بهتراست بگذارید این استراحت انجام گیرد زیرا تا کمبود خواب وی جبران  نشود تمرکز برای یادگیری نخواهد داشت.

تاکید می شود خواب عصر کیفیت خواب شب را ندارد و اگر فرزندان شما با استراحت عصرگاهی دچار بی نظمی درخواب شب خود می شوند بهتر است که با رعایت بهداشت خواب که به اصول ان اشاره شد ، مدت خواب شبانه آنان را اصلاح کرد.

دبیر انجمن پزشکی خواب ایران با بیان اینکه برخی به صورت ارثی و سرشتی به دیرخوابیدن و بیداری تا پاسی ازشب تمایل بیشتری  دارند و البته صبح هنگام نیز دیر از خواب برمی خیزند که اینان  را با عنوان"جغد شب" نام گذاری کرده اند  گفت: با توجه  به تاثیر خواب شبانه در سلامت خواب افراد باید این اشخاص زمان بندی خواب خود را تحت مراقبت پزشک متخصص خواب تغییر بدهند تا در فعالیت های روزانه ی خود دچار مشکلات کمتری شوند و بتوانند کارایی  بالاتری داشته باشند.

این افراد می تواند با نزدیک شدن به زمان خواب ضمن رعایت نکات گفته شده ، یک ساعت قبل از خواب در معرض حداقل  نور ممکن قراربگیرند .زیرا نور در تاخیر شروع خواب تاثیر بسیاری دارد و هر چه این نور شدیدتر باشد این تاثیر بیشتر خواهد بود و همراهی این اقدام با فعالیت آرامش بخش می تواند شرایط مناسبی برای شروع خواب را مهیا نماید.


اهمیت نور

بیش از هشتاد نوع بیماری خواب وجود دارد که هرکدام ازاین بیماری ها می تواند معضلات مختلفی را در سلامت اعضای بدن و روان افراد ایجاد کند.

دکترصادق نیت با بیان این موضوع گفت: استرس های ایجاد شده در ساعات روز برای فرزندان می تواند ناشی از برخورد با همکلاسی ها ، معلم ، فضای مدرسه و استرس ناشی از امتحانات می تواند مستقیما بر خواب فرزند تاثیر گذار باشد. خواب نا آرام و به هم خوردن نظم خواب می تواند ناشی از شرایط  ناآرام روحی فرزند باشد.


رئیس کلینیک خواب بهارلو گفت: سلامت روح و جسم افراد وابستگی زیادی به کیفیت خواب شبانه آنها دارد. برای داشتن فرزندانی موفق در امر تحصیل  درکنار عوامل دیگری همچون کیفیت محیط آموزشی و توانایی معلمین، شرایط فضای خانه ، وسایل کمک آموزشی و... باید به کیفیت و کمیت خواب آنان نیز دقت بسیاری داشت.